Op 5 november 2024 was er een bewonersbijeenkomst over energie delen en het energiesysteem van de toekomst. Ongeveer 45 bewoners waren aanwezig. Zowel huurders als huiseigenaren en zowel van de nieuwbouw- en oudbouw-woningen. Het doel van de bijeenkomst was om bewoners te enthousiasmeren voor samenwerking op het gebied van energie, hen bewust te maken van de uitdagingen van de energietransitie en te informeren over de plannen voor een lokale energiegemeenschap. Er werden goede vragen gesteld en naderhand zijn heeft meer dan de helft van de aanwezigen een dongle meegenomen om mee te doen met het project en ook de werkgroep is deze avond verdubbeld.
Klimaatdoelen en de toekomst van de wijk
David Willemsen, projectmanager energietransitie, lichtte de klimaatdoelen van Arnhem toe. De gemeente streeft ernaar in 2050 klimaatneutraal te zijn. In Saksen Weimar zijn veel zonnepanelen, dus dat is hoopvol. Echter zijn er een aantal uitdagingen: ’s avonds en ’s winters is de vraag naar energie het grootst, terwijl de opwekking van zonne-energie dan laag is. Op zulke momenten ben je als energieafnemer afhankelijk van andere energiebronnen, die vaak duurder en minder duurzaam zijn. Doordat bewoners van Saksen Weimar steeds meer elektrisch gaan rijden, verwarmen en koken, zal de elektriciteitsvraag verdubbelen en op piekmomenten zelfs verdrievoudigen. Dan raakt bovendien het elektriciteitsnet overbelast. Dit kan leiden tot hogere nettarieven en vaker open straten voor netverzwaring. En dat is onnodig: door slimmer met energie om te gaan, kan de piekvraag met 30% worden verminderd.
Vraag uit de zaal: Wat gebeurt er met de transformatorhuisjes als we niets doen?
Antwoord: De huidige capaciteit van de transformatorhuisjes in Arnhem is niet berekend op een volledig elektrische wijk. Er is dus een reële kans dat we tegen problemen aanlopen als de wijk verder elektrificeert.
Het belang van samenwerking en energie delen
Een van de belangrijkste onderwerpen van de avond was het idee van energie delen binnen de wijk. Dit zou mogelijk worden door een zogenaamde “energiegemeenschap” te creëren, waar bewoners onderling energie kunnen delen. In Saksen Weimar is dat vooral zonne-energie die in de zomer wordt opgewekt. Het idee is om de wijk gedeeltelijk zelfvoorzienend te maken, door bijvoorbeeld overschotten aan zonne-energie lokaal beschikbaar te stellen voor andere bewoners. De huidige zonnepanelen in de wijk kunnen ongeveer de helft van de energievraag in Saksen Weimar dekken.
Vraag uit de zaal: Er is dus straks één groep die de energie opwekt en een andere groep die het gebruikt. Zorgt dat niet voor problemen?
Antwoord: Nee: iedereen is erbij gebaat. Leveranciers krijgen een goede prijs voor hun stroom en afnemers betalen een gunstig tarief om het af te nemen.
Ook is er de optie om de WO-I bunker in de wijk te gebruiken als warmtebuffer. Deze zou energie kunnen opslaan in de vorm van warmte die door zonne-energie is opgewekt. Deze warmte kan dan in de winter door bewoners worden gebruikt. Dit zou kunnen helpen om de energievraag aan het elektriciteitsnet in de winter te verlagen en tegelijkertijd de afhankelijkheid van het elektriciteitsnet te verminderen.
Vraag uit de zaal: Worden de warmte-opslag en het onderling uitwisselen van stroom geen concurrenten van elkaar?
Antwoord: Er is door het aantal zonnepanelen in de wijk geen sprake van concurrentie. Heb je zonnepanelen op je dak, dan kun je gemiddeld zo’n 30%van de elektriciteit in je eigen huishouden benutten. Stel, je deelt die zonnestroom ook met je buren, dan kun je zo’n 50 procent meteen benutten. Dan is er nog 50% zonne-energie over voor in de warmte-opslag. Het is dus een aanvulling op elkaar. De batterij wordt dus een onderdeel van de energiegemeenschap. Je kunt dan dus zelf afspreken welke prijs je rekent voor leveren en afnemen.
Vraag uit de zaal: Moet je precies evenveel opwek als vraag hebben om een succesvol energiesysteem te hebben?
Antwoord: Door de warmtebatterij is het straks niet erg als er meer aanbod is dan vraag. We streven daarnaast niet naar exact uitbalanceren. Elke procent slimmer gebruiken is al winst.
Voordelen van een energiegemeenschap
Luc van Summeren van de Technische Universiteit Eindhoven, deelde welke voordelen een energiegemeenschap heeft:
– Lokale controle: Bewoners kunnen zelf bepalen hoe ze hun energie willen gebruiken en delen.
– Financiële voordelen & maatschappelijke meerwaarde: energie delen komt iedereen in de wijk ten goede. Eigenaren van zonnepanelen krijgen een goede prijs voor hun stroom wanneer ze dit delen met buurtgenoten of de warmte-opslag. En afnemers betalen juist een goede prijs voor de stroom.
| Praktijkvoorbeeld: Sporenburg Amsterdam In Amsterdam Sporenburg wordt de eerste pilot in Nederland gedaan om netcongestie op te lossen én energie te delen binnen de wijk. David Plomp van Resourcefully deelde zijn ervaringen met dit project. Een belangrijk aspect van de pilot is energie delen. Van maart tot oktober zijn er overschotten aan zonne-energie in de wijk, die tegen een goede prijs beschikbaar gesteld kunnen worden aan huurders en andere bewoners zonder zonnepanelen. Dit lost het netcongestieprobleem deels op en maakt duurzame energie toegankelijk voor iedereen. Deelnemers aan het project worden beloond voor netbewust gedrag, zoals het verminderen van verbruik tijdens piekmomenten. Ook krijgen bewoners inzicht in hun eigen verbruik en kunnen ze hun energieverbruik afstemmen op dat van de wijk. Het doel is om via het “local for local-concept” een eerlijke prijs voor energie te realiseren, waarbij alle deelnemers financieel profiteren. De pilot laat zien hoe bewoners kunnen bijdragen aan verduurzaming door slim om te gaan met energie en met elkaar samen te werken om de energiebehoefte efficiënt te verdelen. Dit doen ze met de Energie-app. |
Vraag uit de zaal: Als er iets misgaat binnen de energiegemeenschap, ben je dan persoonlijk aansprakelijk?
Antwoord: Er zit een juridische structuur zoals een coöperatie of BV tussen de bewoners en de energieleverancier, zodat bewoners niet persoonlijk aansprakelijk zouden zijn als er iets misgaat. Mogelijk kan Rijn en IJssel Energiecoöperatie hier een rol in krijgen.
___
Vraag uit de zaal: Ik heb nu een groene energieleverancier. Het is straks dus afwachten welke energieleverancier dat wordt?
Antwoord: Ja, we hebben nu OM | Nieuwe Energie en Energie van Ons op het oog. Daar zijn we mee in gesprek. Uiteindelijk zou je ook moeten kunnen switchen.
De Energie-app
Een belangrijke tool om energie te gaan delen is de Energie-app. Momenteel wordt de app vooral gebruikt om gebruikers inzicht te geven in hun energieverbruik en om slimmer met energie om te gaan. De app maakt het mogelijk om te zien wanneer het verbruik hoog is in de wijk. Bewoners kunnen hun verbruik afstemmen op deze pieken en hiermee punten verdienenk. Deze punten kunnen worden omgezet in geld of in een donatie aan buurtprojecten. In een later stadium kan de app ook worden gebruikt om energiedelen mogelijk te maken.
Meedoen?
Meer dan de helft van de aanwezigen heeft nu een dongle (energiemeter) en de Energie-app om hiermee aan de slag te gaan. Wil je ook gratis de dongle ontvangen en meedoen met de Energie-app? Meld je dan hier aan.
Hoe nu verder?
Het project wordt door gemeente Arnhem verder uitgewerkt. Als het Europese ACCU-project doorgaat, komt er veel geld beschikbaar voor het realiseren van de warmte-opslag in de bunker. Maar ook als deze subsidie niet wordt toegekend, gaat de gemeente door met het project. Bewoners die interesse hebben om mee te denken of op de hoogte gehouden willen worden van toekomstige excursies en bijeenkomsten, kunnen zich aanmelden voor de mailinglijst. Stuur hiervoor een mail naar saksenweimar@rijnenijsselenergie.nl.